We wensen regelmatig boeken naar voren te schuiven die ons denken over beleggen of de economie sterk hebben beïnvloed. Ervaring is de beste leermeester, maar het lezen van de juiste boeken helpt ons om de opgedane ervaring beter te begrijpen en in de juiste context te plaatsen.
Ons feilbare denken (Thinking, Fast and Slow)
Auteur
Daniel Kahneman. Amerikaans-Israëlisch psycholoog. Hij kreeg de nobelprijs economie voor zijn psychologisch onderzoek toegepast binnen het economische domein. Hiermee was hij een pionier en één van de grondleggers van behavioural finance.
Voorkennis: Geen voorkennis of ervaring vereist.
Beschikbare talen: Nederlands en Engels
Doelpubliek
Voor iedereen met interesse in de werking van het menselijk brein en hoe dat zich reflecteert in ons gedrag (= gedragspsychologie).
Ons feilbare denken
In het boek neemt Daniel Kahneman ons mee op een reis door de krochten van onze hersenen. Met een mix van psychologie, gedragseconomie, en jaren van onderzoek, ontrafelt Kahneman de complexe processen achter ons dagelijks denken.
Dit boek zal de manier waarop je denkt veranderen… over hoe je denkt!
Hieronder bespreken we vier fundamentele lessen uit zijn werk.
De twee systemen van onze hersenen
Onze hersenen worden aangestuurd door twee verschillende systemen.
Systeem 1 (fast) is de automatische piloot van onze geest die snelle beslissingen maakt gebaseerd op intuïtie en eerdere ervaringen. Het is handig wanneer we snel moeten handelen, zoals wanneer we onverwachts moeten uitwijken in het verkeer of wanneer we een bal vangen.
Systeem 2 (slow) daarentegen, is onze innerlijke kritische denker. Het neemt de controle over wanneer we geconfronteerd worden met complexe problemen, zoals het oplossen van een wiskundige vergelijking of wanneer we uitgebreide plannen aan het maken zijn voor een reis of een bouwwerk.
In de praktijk betekent dit dat we bij het maken van snelle beslissingen geneigd zijn te vertrouwen op vooroordelen en soms ongegronde overtuigingen, een resultaat van het overheersende systeem 1. Heb je soms eens aandelen verkocht in een vlaag van emotie? Dat kwam omdat het eerste systeem op dat moment overheerste.
Irrationaliteit
De menselijke irrationaliteit is een centraal thema in Kahneman’s werk. Ondanks onze overtuiging rationele wezens te zijn, leiden onze hersenen ons vaak op dwaalsporen.
Twee treffende voorbeelden:
Bovenstaande voorbeelden zijn uiteraard onmogelijk. Dit benadrukt onze neiging tot overmoed, waarbij Systeem 1 de overhand neemt en ons een vertekend zelfbeeld geeft. Dit kan gevaarlijk zijn in veel facetten van het leven, zeker ook voor uw financiële keuzes.
Sunk Cost Fallacy
De ‘sunk cost fallacy’ verwijst naar onze neiging om door te gaan met een investering enkel omdat we er al middelen in hebben gestoken, zelfs als het niet langer de moeite waard is.
Enkele voorbeelden:
- Verder kijken van een saaie serie omdat je al de vorige 2 seizoenen hebt bekeken.
- Verder lezen/kijken van een boek/film dat je niet goed vindt. Je zet toch verder omdat je er al zoveel tijd in hebt geïnvesteerd.
- Blijven geld pompen in een verlieslatend project omdat je er al geld hebt ingestoken.
Deze voorbeelden illustreren hoe emotionele investeringen ons kunnen belemmeren in het maken van rationele beslissingen, waar Systeem 2 faalt in het corrigeren van onze fouten.
Verliesaversie
Kahneman’s concept van verliesaversie onthult hoe we meer gewicht geven aan het vermijden van verliezen dan aan het behalen van winsten. Het feit dat een verlies van 50 euro zwaarder weegt dan de vreugde van een winst van 50 euro, onderstreept onze diepgewortelde angst om iets te verliezen. Dit speelt een grote rol in hoe beleggers omgaan met de aandelenmarkt, vaak met moeite om verlies te nemen op een aandeel dat in waarde is gedaald.
Voor wie geïnteresseerd is om dieper te duiken in de werking van onze hersenen en hoe deze onze dagelijkse beslissingen kan beïnvloeden, is het boek van Daniel Kahneman een absolute aanrader. Bijkomend voordeel: het zal je helpen om je eigen gedachten beter te begrijpen en, belangrijker nog, de fouten in je denken te herkennen!