Eén van de grootste struikelblokken bij beleggers is het evalueren van aandelen (of andere financiële instrumenten).
Volgende vragen komen constant terug:
- Is dit een ‘goed’ aandeel?
- Gaat het niet eerst verder dalen?
- Is dit nu een goed koopmoment?
- Staat dit aandeel niet veel te duur?
- …
Stel je deze vragen aan 5 verschillende mensen, dan krijg je mogelijks 5 verschillende antwoorden. Daarmee schiet je nog altijd niet veel op.
Belangrijker dan klakkeloos de mening van anderen over te nemen, is dat je zelf een mening erover kan vormen. Dat geldt niet enkel voor de beurs trouwens ;).
Bij het analyseren van aandelen zijn er twee grote strekkingen: fundamentele analyse en technische analyse.
Fundamentele analyse
Fundamentele analyse evalueert aandelen door te proberen hun intrinsieke waarde te meten (= wat is het bedrijf echt waard). Fundamentele analisten bestuderen alles: de algemene economie, de omstandigheden in de sector, de financiële draagkracht van de onderneming, de kwaliteit van het management, etc. Winst, kosten, activa en passiva worden allemaal onder de loep genomen door fundamentele analisten.
Er is geen beperking in welke informatiebronnen er gebruikt worden: jaarverslagen, krantenartikels, interviews met management, vakbladen, economische vooruitzichten, etc.
Wanneer de intrinsieke waarde van een bedrijf lager is dan de marktprijs, is het bedrijf ondergewaardeerd. En omgekeerd geldt ook: Wanneer de intrinsieke waarde van een bedrijf hoger is dan de marktprijs, is het bedrijf overgewaardeerd. Beide situaties doen zich constant voor.
Bij fundamentele analyse is de veronderstelling dat de koers zichzelf altijd corrigeert, dat wil zeggen: de koers zal op termijn altijd evolueren naar zijn intrinsieke waarde. Een fundamentele analist wil ondergewaardeerde aandelen kopen (laagste pijl op grafiek) en overgewaardeerde aandelen verkopen (hoogste pijl op grafiek).
De grootste uitdaging van een fundamenteel analist is dus het bepalen van de intrinsieke waarde van een aandeel. Die zal meestal wijzigen over tijd wat de oefening nog complexer maakt. Het is geen exacte wetenschap want elke analist heeft zijn eigen voorkeursmethodes of zal andere aannames maken.
Technische analyse
Een technisch analist baseert zich enkel op de koersgrafiek van een aandeel. Veel informatie wordt door de technisch analist gewoon genegeerd. De veronderstelling is dat alle bekende fundamentele factoren al verwerkt zijn in de prijs. Hierdoor moeten deze niet nog eens extra bestudeerd worden.
Technische analisten proberen niet de intrinsieke waarde van een aandeel te meten. In plaats daarvan gebruiken zij de grafieken om patronen en trends te identificeren die aangeven wat een aandeel in de toekomst zal doen. Hiervoor gebruiken ze technieken die hen helpen om de trend te identificeren (bvb. Trendlijnen, gemiddelden, patronen) of indicatoren die het aansterken of verzwakken van het momentum aanduiden (bvb. RSI, MACD).
Hieronder zie je een lijst van enkele courant voorkomende patronen.
Wanneer een patroon zich begint te vormen, is er nooit zekerheid dat het zich effectief zal doorzetten. De kans is echter wel groter dan 50%. Dit is gebaseerd op analyse van koersgrafieken doorheen decennia.
De grootste uitdaging voor technische analisten is het bepalen van de trend en het identificeren van de juiste patronen. Bekijk hieronder de koers van Apple over de laatste twee jaar. Dit is de wekelijkse grafiek, dat wil zeggen dat elke rode of groene balk (“kaars”) één week voorstelt. Er is een duidelijke opwaartse trend. Tegelijkertijd vormt er zich een ‘Rising wedge’ patroon. Dit patroon duidt aan dat er een verhoogde kans is dat het aandeel lager zal gaan.
Stel dat we gaan inzoomen (kijken op een kleinere tijdschaal), zien we een volledig ander beeld. Onderstaande is de dagelijkse grafiek, dat wil zeggen dat elke rode of groene balk (“kaars”) één dag voorstelt. De opwaartse trend is hier minder duidelijk. Je zou ook kunnen zeggen dat er zich een ‘Falling wedge’ patroon aan het vormen is. Dit patroon duidt aan dat er een verhoogde kans is dat het aandeel hoger zal gaan. De laatste 3 dagen lijken dit te bevestigen.
Het is perfect mogelijk dat beide patronen zich tegelijkertijd voltrekken, elk op hun eigen tijdschaal. Dat zou betekenen: op korte termijn gaat de koers hoger, maar op langere termijn gaat hij toch zakken. Het is dus voor een technisch analist zeer belangrijk om te bepalen op welke tijdschaal hij wil handelen.
Fundamenteel vs Technisch
Welke methode is nu uiteindelijk de beste?
Helaas is er geen duidelijke winnaar. Anders was er waarschijnlijk maar één methode geweest.
Het is mogelijk om succesvol te zijn op de beurs door enkel fundamentele of enkel technische analyse toe te passen. Je kan ook van beiden gebruik maken.
Het is afhankelijk van welke methode best bij je past en waarschijnlijk ook hoeveel tijd je ervoor wenst uit te trekken. Voor elke methode zijn er voor- en tegenstanders te vinden. Weet dat beide methoden kunnen werken wanneer ze correct worden toegepast.
De voornaamste verschillen samengevat:
Hoe passen we het zelf toe?
Wij werken steeds met een combinatie van beide methoden.
Eerst gaan we met behulp van fundamentele analyse zoeken naar bedrijven die ondergewaardeerd zijn. Wanneer we zo’n bedrijf gevonden hebben, gaan we met technische analyse een interessant instapmoment zoeken.
Als het gaat over aandelen die we lange tijd willen bijhouden, bepalen we ook trends op grafieken met een lange tijdshorizon. Zo zie je hieronder bvb. de maandgrafiek van Microsoft. Elke kaars staat voor één maand.
Microsoft was eind de jaren negentig één van de grotere technologie bedrijven. Ze hadden innovatieve producten, maakten winst, konden de slimste medewerkers aantrekken, etc. De consensus was duidelijk: ze gingen een gouden toekomst tegemoet!
Wie echter zijn fundamenteel huiswerk maakte, stelde vast dat het aandeel veel te duur (marktprijs) was volgens de winsten en vooruitzichten (intrinsieke waarde). Overwaardering dus.
Maar wanneer gaat de marktprijs terug richting de intrinsieke waarde? Dat kan je met behulp van technische analyse vaststellen. De opwaartse trend werd duidelijk gebroken in de eerste week van april 2000. Wie toen verkocht, vermeed een verdere daling van 52% tot aan december 2000.
Wie toen niet verkocht, om gelijk welke reden, moest 16 jaar (!) wachten om opnieuw op de waarde van de top uit 1999 te komen. Dit is een extreem zure ervaring geweest voor veel beleggers. En het ergste is: fundamenteel hadden ze deels gelijk, want het bedrijf ging inderdaad een gouden toekomst tegemoet. Echter, ze waren meer dan een decennium te vroeg.
Hadden ze toen fundamentele analyse toegepast, dan wisten ze dat het bedrijf veel te hoog gewaardeerd stond in verhouding met de winst en toekomstige verwachtingen.
Hadden ze toen technische analyse toegepast, konden ze het einde van de opwaartse herkennen en verder verlies vermijden.
Price is what you pay, value is what you get – Warren Buffett
Een combinatie van fundamentele (wat en waarom kopen we het) en technische (wanneer kopen we het) analyse is de ideale combinatie.
EDIT: Ondertussen hebben we twee langere reeksen geschreven die beide manieren van analyse uitgebreid toelichten.
Geldvos
