Wisselkoersrisico

Wat is een wisselkoers?

Wanneer we reizen buiten de Eurozone komen we altijd met wisselkoersen in aanraking. Een Kerstweekend naar London? Dan gebruiken we de Britse pond (£ of GBP). Op reis naar Polen? Dan betalen we met Poolse zloty (zł). Als toeristen naar hier op reis komen, wordt verwacht dat ze met euro’s betalen. We vinden het de normaalste zaak van de wereld om in onze lokale munt te worden betaald.

Wanneer we meerdere keren naar hetzelfde gebied reizen, stellen we vast dat de verhouding tussen twee munten (of valuta) kan fluctueren. Wanneer u rond Kerst 2021 naar London ging, kon u met 1000 euro 840 pond kopen. Het jaar ervoor kreeg u nog 920 pond voor uw 1000 euro. De euro is op dat jaar tijd ongeveer 8,7% in waarde gezakt ten opzichte van de Britse pond. Spijtig voor de mensen uit de Eurozone, maar wel interessant voor de mensen uit Groot-Brittannië want zij zien hun koopkracht stijgen tegenover mensen uit de eurozone.

De verhouding tussen twee munten is de wisselkoers. Een munt heeft niet één wisselkoers, maar een wisselkoers met elke andere munt. Zo heeft de euro onder andere volgende wisselkoersen: euro- US dollar, euro- Britse pond, euro- Zwitserse frank, euro- yen, etc. De wisselkoersen worden gebruikt om internationale handel te faciliteren. Als een Belgisch bedrijf producten verkoopt aan een Japans bedrijf, moet het Japans bedrijf weten hoeveel yen ze moeten omzetten naar euro om een correcte betaling uit te voeren.

Wat bepaalt de waarde van een munt?

Wat zorgt er voor dat een munt stijgt of daalt in waarde? Net zoals met alle andere “goederen” wordt de waarde bepaald door vraag en aanbod.

• Als de vraag naar een munt stijgt, zal de waarde verhogen (bij gelijk aanbod)
• Als het aanbod van een munt stijgt, zal de waarde dalen (bij gelijke vraag)

Het komt er simpelweg op neer hoe gewild een bepaalde munt is. De vraag en het aanbod van munten kan door verschillende zaken beïnvloed worden:

• Stel dat er in Europa plots een hype rond Japanse auto’s ontstaat en iedereen wil een Japanse wagen. Dit zal leiden tot veel Europeanen die euro’s aanbieden die worden omgezet naar Japanse yen en zo naar Japan vloeien. Het aanbod aan euro stijgt en de vraag naar yen stijgt waardoor de yen relatief meer waard wordt dan de euro. In praktijk betaalt u als klant wel in euro aan de lokale verdeler, maar de verdeler zal het Japanse moederbedrijf in yen moeten betalen.
• Een groot deel van de wereldhandel wordt uitgevoerd in US dollar. De dollar wordt internationaal als stabiele munt beschouwd. Als een bedrijf iets verkoopt en het maakt de afspraak om $100.000 dollar te ontvangen binnen een jaar, dan wil het bedrijf dat die $100.000 nog koopkracht heeft op het moment dat zij dat bedrag ontvangen. In vergelijking met de dollar zijn munten van kleinere of zwakkere economieën minder stabiel en dus ook minder voorspelbaar in waarde op langere termijn. Omdat een groot deel van de wereldhandel in US dollar wordt uitgevoerd is er dus ook steeds een grote vraag naar dollars. Als Belgische bedrijven op de internationale markt olie willen kopen moeten zij eerst US dollars kopen (door euro’s aan te bieden) om daarmee de olie te kunnen aankopen.

• Politiek onrust in een regio zorgt ervoor dat geld er liever niet blijft. Onzekerheid is de grootste vijand in kapitaalmarkten. Het recentste voorbeeld is Rusland. Na hun invasie in Oekraïne zijn er veel investeerders die er de deur hebben dichtgetrokken, zij verkochten hun investeringen en wisselden Russische roebels in voor andere munten (stijgend aanbod). De Russen boeten ook in aan betrouwbaarheid op de internationale markt waardoor potentieel nieuwe investeringen niet worden uitgevoerd (dalende vraag Roebels). Zo verloor de roebel +-51% aan waarde tegenover de US dollar in 2014 (annexatie Krim) en verloor het recent opnieuw +-49% aan waarde tegenover de US dollar op korte termijn.

Wat betekent dit voor bedrijven?

Wisselkoersen zijn relevant voor bedrijven die actief zijn in gebieden met verschillende valuta. De lokale bakker bij u om de hoek zal hier geen impact van ondervinden: hij doet zijn aankopen en verkopen altijd in euro en hoeft geen rekening te houden met andere munten.

Importeurs

Bedrijven die veel importeren (bvb. groothandel) zijn gebaat bij een sterke eigen munt. Als hun munt het goed doet, kunnen zij met eenzelfde hoeveelheid aan euro’s meer vreemde munten kopen en dus ook meer producten uit het buitenland aankopen.

Exporteurs

Omgekeerd geldt ook: als een bedrijf veel exporteert zijn ze gebaat bij een zwakkere eigen munt. Hun klanten kunnen dan met eenzelfde hoeveelheid valuta meer euro’s kopen waardoor ze meer producten kunnen kopen in de eurozone.

Economisch risico

Wisselkoersen kunnen bedrijven met extra risico’s opzadelen die vaak door beleggers onderschat worden. We nemen het voorbeeld van AB Inbev, de Belgische drankgigant. We zijn fan van de producten, minder van het bedrijf als belegging.

In 2016 kondigde AB Inbev aan dat ze het Braziliaanse SABMiller overnemen. Dit was een gigantische overname waarbij ze meer dan $100 miljard (100.000.000.000!) hebben betaald. Om deze overname te financieren heeft AB Inbev een grote schuld (lening) aangegaan in US dollar. Deze lening moet ook terugbetaald worden in US dollar. Het bedrijf dat ze overnamen was wereldwijd actief met het zwaartepunt van hun activiteit in Zuid-Amerika. Na de overname moest AB Inbev dus veel pintjes verkopen in Braziliaanse real, Argentijnse peso of Colombiaanse peso om daarna de winsten om te zetten naar US dollars waarmee ze hun schuld kunnen afbetalen.

Goed plan… in theorie. De wisselkoers stak er een stokje voor. Sinds de overname in 2016 zijn namelijk veel van de Latijns-Amerikaanse valuta in waarde gedaald tegenover de US dollar.

AB Inbev moest dus veel meer winst gaan maken in die munten dan initieel voorzien om hun schuld in dollar te kunnen afbetalen. 1000 winst in Braziliaanse real stond eind 2016 gelijk aan 312,5 US dollar. Op vandaag is 1000 Braziliaanse real maar goed voor 198 US dollar. “Dankzij” de grote schuld in een sterke en stijgende munt tegenover inkomsten/winsten in zwakkere munten heeft AB Inbev het moeilijker dan voorzien om haar schuld af te lossen.

De omgekeerde situatie zou dan wel weer interessant zijn. Hadden ze een schuld in Argentijnse peso aangegaan om een Amerikaans bedrijf te kopen, dan was het a deal of a lifetime. Maar schulden, zeker deze grote hoeveelheden, worden meestal aangegaan in dollars.

Implicaties en hoe ermee omgaan?

De elementen die wisselkoersen bepalen vallen buiten onze controle. We kunnen deze niet beïnvloeden dus moeten we ermee leren omgaan. Idealiter zijn de wisselkoersen stabiel. Zo worden we niet armer of rijker ten opzichte van andere gebieden en wordt internationale handel gemakkelijker voor bedrijven. Zo werkt het helaas niet.

Als individueel persoon vinden we het natuurlijk leuk om een sterke munt te hebben want dan kunnen we meer gaan kopen in andere munten (bvb. wanneer we op reis gaan). Maar als onze munt te sterk wordt, gaan onze bedrijven minder exporteren en worden ze te duur op de internationale markt. Dat zou onze bedrijven en dus ook de werkgelegenheid in de problemen kunnen brengen.

Vanuit beleggingsperspectief is het aangewezen om gediversifieerd te zijn overheen verschillende regio’s en munten, zo ben je minder afhankelijk van één munt.

• Bedrijven die kunnen kiezen in welke munt ze betaald worden, hebben een streepje voor. Als een bepaalde munt te veel verzwakt, kunnen ze beslissen om die munt (tijdelijk) niet meer te gebruiken. Bedrijven die deze vrijheid niet hebben, zoals AB Inbev in bovenstaand voorbeeld, ondergaan de volatiliteit van de wisselkoersen.
• Bedrijven die betaald worden in sterkere munten terwijl ze kunnen produceren in zwakkere munten (relatief gezien) zijn ook interessant.
• Bedrijven die globaal actief zijn zullen tegelijk voordelen en nadelen ondervinden van wisselkoersen. Dit zorgt dat het risico vaak beperkt is.

Vanuit persoonlijk perspectief geldt hetzelfde: diversifiëren. De meeste mensen doen dit niet en zijn dus voornamelijk afhankelijk van de waarde van de euro. Hier wordt nooit echt bij stilgestaan, maar op langere termijn verliest de euro sneller aan waarde dan andere munten uit de Westerse wereld.

Hieronder zie je de euro index. Dit drukt de waarde van de euro uit tegenover de meest courante valuta: Britse pond (25%), US dollar (25%), Japanse yen (25%) en Zwitserse frank (25%). De grafiek fluctueert soms sterk, maar op lange termijn is de trends duidelijk neerwaarts. Dit wil zeggen dat de euro relatief minder waard wordt dan bovenstaande munten. Let vooral op de grote val in 2014 (Europese schuldencrisis).

Wanneer we een evenwijdig trendkanaal toevoegen aan de grafiek zien we duidelijk dat deze trend in 2008 (financiële crisis) is begonnen en zich op vandaag nog steeds verder zet. Sterker, als de euro nog 23% verder zou zakken, dan valt dit nog altijd binnen de huidige trend.

Vanuit technisch perspectief is het meest waarschijnlijk dat de koers binnen het trendkanaal blijft. Wanneer de koers ontsnapt uit het kanaal naar boven en er hogere bodems en hogere toppen komen, dan zou er een trendwijziging zijn. Dat leek de euro te proberen vanaf augustus 2020 tot nu.

De kans is altijd groter dat een trend zich verder zet binnen het huidige trendkanaal. Op basis van dit technisch beeld ziet het er niet goed uit voor de toekomstige koopkracht van de euro.

Fundamenteel zijn er ook redenen om te twijfelen aan de euro. Door de beginnende energiecrisis zal de concurrentiepositie van Europa zwakker worden tegenover de rest van de wereld. Tegenover de VS, op veel markten onze belangrijkste concurrent, zullen we meer dan waarschijnlijk zwakker worden omdat onze gasprijs liefst 12 keer zo duur is. Als we daarbij ook nog Amerikaans gas gaan kopen in plaats van Russisch, dan gaan we steeds meer dollars moeten kopen om dat te kunnen betalen (= extra aanbod euro’s & extra vraag dollars).

Hoe langer de onzekerheid over Russische energievoorziening aansleept, hoe moeilijker onze economie het zal krijgen. De sancties zijn dan wel gericht op Rusland, maar Europa zal er evenveel (of meer?) nadeel aan ondervinden. Dit verklaart waarschijnlijk de recente sterke daling van de euro ten opzichte van de US dollar, Britse pond, Japanse yen en Zwitserse frank. Er zijn nog munten waartegen de euro minder waard wordt, maar dit zijn veruit de belangrijkste voor onze economie.

Hoe kan je jezelf hiertegen beschermen?

1. Zorg dat je niet enkel geld aanhoudt in euro.
   1. Wat uw zichtrekening betreft is het logisch dat deze in euro is. We leven nog altijd in een euroland en op café kunnen we met dollars of ponden geen pint betalen.
   2. Bij veel brokers of banken kan u geld aanhouden in andere valuta. Controleer in elk geval of ze hiervoor (niet te veel) kosten aanrekenen. Zelf doen wij dit bij onze brokers Lynx, Saxo & Mexem.
2. Investeer een deel van uw geld in edelmetalen. In dit artikel haalden we al kort aan waarom dit eigenlijk bij iedereen een onderdeel van de portefeuille zou moeten zijn. Een voordeel van edelmetalen is dat ze niet gebonden zijn aan één munt, ze staan er los van. Een meer gedetailleerd artikel over de voordelen van edelmetalen in een portefeuille komt eraan, maar tijd is voorlopig nog een beperkende factor.
   In principe staan crypto’s ook los van een bepaalde munt. Hier heb je dan wel andere afhankelijkheden zoals netwerkveiligheid, jurisdictie/valuta waar de miners toegang tot internet en vooral volatiliteit. Wanneer we zoeken naar een alternatief voor een zicht -of spaarrekening, willen we de volatiliteit beperken.
3. Diversifieer uw beleggingsportefeuille over verschillende valuta.
   1. Hou rekening met de markten waarin de bedrijven actief zijn
      1. Zorg dat uw bedrijven niet enkel actief zijn in één regio (bvb. Enkel België)
      2. Zorg dat uw bedrijven geen groot wisselkoersrisico dragen (bvb. AB Inbev)
   2. Hou rekening met de munt waarin uw aandelen genoteerd staan. Wanneer u alles aankoopt in dezelfde munt, loop je meer risico naar de waarde van die munt.
      Als u via ETF’s belegt: Een wereldwijde ETF noteert misschien in US dollar, maar onderliggend zal de ETF de aandelen kopen in verschillende munten.

Onderstaande is een voorbeeld van hoe de valuta verdeling van mijn portefeuille eruit ziet. Ik heb de voorkeur om US dollar iets zwaarder te laten doorwegen. Dit omwille van hun sterkere economische vooruitzichten (in vergelijking met Europa) en het feit dat er constant grote vraag is naar US dollars door de wereldhandel in die munt. Op vandaag heb ik amper belegging in euro omdat ik de opportuniteiten elders beter inschat.

Mijn positie in euro’s is mijn geld hier in België op de bank. Via mijn broker(s) hou ik een groter deel aan in dollars. Dit omdat de dollar traditioneel een vluchthaven is in onzekere tijden en omdat het ernaar lijkt dat de euro op lange termijn blijft verzwakken tegenover de dollar.

Mijn aandelen noteren in 7 verschillende munten en de portefeuille bestaat zo goed als enkel uit bedrijven die verkopen op internationale markten. Via deze manier is mijn wisselkoersrisico relatief beperkt.

Er is geen enkele aanpak die werkt voor iedereen. Sommigen verkiezen enkel Belgische aandelen aan te houden omdat ze deze beter begrijpen en kunnen opvolgen. Zij hebben dus meer euro risico. Anderen kiezen dan weer bewust 100% American om euro risico zoveel mogelijk te beperken. Omdat de toekomst nu eenmaal onzeker is, moeten we diversifiëren om op elk scenario voorbereid te zijn. Een gulden middenweg is vaak de verstandigste keuze.

Geldvos